Op 11 december 2019 presenteerde de Europese Commissie zijn Green Deal for Europe. Deze Green Deal kan beschouwd worden als de routekaart tot een zero-emissie economie in 2050 in 5 thema’s:
- (1) Klimaatwet & het 2015 Parijs-akkoord,
- (2) Fiscale maatregelen & hernieuwbare energie,
- (3) Gebouwde omgeving & energie-efficiëntie,
- (4) Transport & mobiliteit en
- (5) De burgers & de transitie.
Het Parijs-akkoord van 2015 is het uitgangspunt van de klimaatinspanningen van landen over de hele wereld. Om deze doelstelling te behalen is er een emissiereductie van broeikasgassen nodig van 55% in 2030 t.o.v. 1990; de huidige EU-doelstelling is 40% CO2-reductie in 2030 en de idee is deze te verhogen naar 50-55%. De Europese Unie komt in maart 2020 met een nieuwe Klimaatwet om deze doelstelling en de doelstelling van Europa voor 2050 (nul-emissie) te verankeren in een wet.
De Commissie heeft in de Green Deal ook aangegeven te willen kijken naar verschillende maatregelen op het gebied van fiscaliteit. Hierbij wordt er vooral gekeken naar een uitbreiding van het huidige emissiehandelssysteem, het verhogen van de doelen van sectoren die nu buiten het ETS vallen, het herzien van de Energy Taxation Directive[1] (deze Richtlijn zet alle belastingen op energie voor warmte, transport en elektriciteit uiteen). Het nieuwe plan is het invoeren van een Carbon Border Adjustment (CBA) oftewel een CO2-grensheffing. Deze maatregelen vormen één geheel. De afzonderlijke herzieningen staan niet los van elkaar.
In de gebouwde omgeving is volgens de Commissie de meeste winst te behalen. 40% van de gebruikte energie in de Europese Unie wordt gebruikt door de gebouwde omgeving. Om deze uitstoot aan te pakken pleit de Commissie voor een “Renovatiegolf” om het huidige renovatiepercentage van 0,4%-1,2% minimaal te verdubbelen. Veel is echter nog onduidelijk, zeker nu de onderhandelingen over het Multi-Annual Financial Framework, oftewel de EU-begroting voor 2021-2027, vastlopen. Daarom is het goed dat de Commissie ervoor kiest om de wetgeving met betrekking tot de energieprestatie van gebouwen strikt te gaan handhaven, dit in combinatie met een vernieuwd energielabel voor gebouwen.
In Transport & mobiliteit stuurt de Commissie de maatschappij richting het gebruik van elektrische voertuigen, in combinatie met herzien van de wetgeving omtrent de emissienormen van auto’s en vrachtwagens. Om de burger te ontzorgen is de Commissie aan het kijken naar een plan om 1 miljoen laadpalen te plaatsen. Voorts maakt de Commissie de keuze voor een verschuiving van vrachtvervoer van weg naar rails en waterwegen.
Alle bovenstaande maatregelen zijn verbonden aan één grote voorwaarde: draagvlak. Hiervoor ontwikkelt de Europese Commissie een uitgebreid financieel plan, waaronder een Just Transition Mechanism, voor mensen die door de verschuiving van fossiel naar duurzaam hun baan kwijtraken en regio’s die hierdoor hard geraakt worden. Naast financiële ondersteuning is er ook een inspraakmogelijkheid voor burgers en organisaties. Naar analogie van het Klimaatakkoord, komt er een Europees Klimaatpact. In dit pact zal een aantal mogelijkheden zijn om de burger te faciliteren zoals een virtuele ruimte aan hun ideeën en/of ambities aangaande de transitie en er komt een grote informatievoorziening op gang vanuit de Commissie zelf die de burger informeert over de gevaren van klimaatverandering.
[1] https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2003:283:0051:0070:EN:PDF
