In het magazine RCC K&L van februari 1998 stond een bericht over het 25-jarig jubileum van de Vereniging van Leveranciers van Airconditioning Apparatuur (VERAC). Dat zou betekenen dat deze vereniging inmiddels haar 50-jarig jubileum kan vieren. Dat jubileumfeest komt er echter niet; de VERAC bestaat niet meer want deze is begin 2017 en is opgegaan in Vereniging Warmtepompen (voorheen DHPA). Tijd voor een terugblik.

Door: Uko Reinders, RCC K&L

Vijftig jaar geleden waren airconditioners in opkomst en besloten de leveranciers en fabrikanten ervan een vereniging op te richten. Die oprichting vond plaats in 1972, en 25 jaar later werd het zilveren jubileum gevierd, op 14 november 1998. In zijn toespraak tijdens het afsluitende diner van de bijeenkomst, die plaatsvond in het General Marshall Museum in Zwijndrecht, gaf voorzitter Nico Koudstaal een speech. Daarin vertelde hij dat de vereniging zich met opleidingen en trainingen nog nadrukkelijker op de kwaliteitsaspecten zou gaan richten. Dit mede vanwege de toenemende belangstelling van consumenten voor airco’s. “Deze betrekkelijk nieuwe consument dient immers te worden beschermd tegen opportunisme en een voor hem vreemde wereld”, zo staan zijn woorden vermeld in het verslag van de jubileumbijeenkomst.

Markt in kaart brengen

De VERAC werd opgericht om bij te dragen aan een evenwichtige ontwikkeling van de airconditioningmarkt in Nederland, zo is te lezen in RCC K&L van februari 1998. We hebben Koudstaal gevraagd om hierop terug te blikken. Hij was eind jaren negentig twee jaar voorzitter van de VERAC. “Fabrikanten van de kleinere splitunits én de grotere koelmachines staken de koppen bij elkaar om de markt in kaart te brengen”, vertelt hij. “De leden stuurden hun verkoopcijfers naar de vereniging, die ze verwerkte. Die markcijfers waren de basis voor bedrijven om hun marktstrategie te bepalen.” De bedrijven die elkaar op de markt bestreden, gingen ook samenwerken om samen sterk te staan tegenover de overheid. “We konden nu onze stem laten horen, zoals over de koudemiddelen of over maatregelen met betrekking tot verpakkingsmateriaal”, vertelt Koudstaal.

Voorzitter van de NVvK

In de tijd dat hij als voorzitter actief was voor de VERAC werkte Koudstaal bij Brinkman en Germeraat, dat destijds importeur van Fuji was. Daarvoor was hij projectleider bij De Jong Airconditioning in Schiedam, waar hij na zijn afstuderen aan de HTS werktuigbouwkunde ging werken. De laatste functie die hij bekleedde was general manager Benelux bij York; in 2008 ging Koudstaal met pensioen. Naast voorzitter van de VERAC was Koudstaal van 2002 tot en met 2008 ook voorzitter van de KNVvK, die toen nog NVvK heette. Het lijkt erop dat Koudstaal van besturen houdt. “Ik werd ervoor gevraagd en zei ‘ja’. Besturen vond ik inderdaad leuk, net als het geven van leiding. Maar bij de verenigingen was het niet altijd gemakkelijk. Ik had te maken met andere directeuren, en die laten zich lastig leiden. Het viel niet mee om alle koppen in dezelfde richting te krijgen.”

Een bericht uit het nieuws van de VERAC in RCC K&L van februari 1998 met een analyse van de marktcijfers voor airconditioning in 1996 en 1997.

Nog geen productie in China

Toen de VERAC werd opgericht, waren airconditioners nog vooral afkomstig uit Japan, waar bekende merken als Daikin en Mitsubishi Electric een hoofdrol vervulden. Daarnaast kwamen ze uit de Verenigde Staten, het land van Carrier, dat de airco ooit heeft uitgevonden. China was in de jaren zeventig nog geen producent. Het land werd destijds nog geleid door Mao. Hij had met zijn Culturele Revolutie de oorlog verklaard aan het kapitalisme; de productie voor de exportmarkt bestond dus nog niet in het land. Na Mao werd in China het socialisme met Chinese karakteristieken ingevoerd; eigenlijk een bijzonder soort kapitalisme. In 1984 werden in China nog maar 60.000 airconditioners geproduceerd. De grote groei begon in de eerste helft van de jaren negentig; in 1998 lag de productie op zo’n 11,5 miljoen stuks.

Bijna uitsluitend bedrijven

Wat er verder in de jaren zeventig anders was dan nu, is dat airconditioners destijds nog bijna uitsluitend aan bedrijven werden verkocht. Een relevante particuliere markt bestond nog niet. Volgens Koudstaal kwam dat door onbekendheid onder consumenten, en het gebrek aan noodzaak. “De zomers waren minder warm, zodat koeling minder belangrijk was. En consumenten staken elkaar nog niet aan om een airco aan te schaffen.”

En zo is het maar net! (bericht uit het VERAC-nieuws in RCC K&L van februari 1998).

Samen met de DHPA verder

De VERAC heeft uiteindelijk 44 jaar bestaan. Begin 2017 is de vereniging samengevoegd met de voormalige Dutch Heat Pump Association (DHPA); beide verenigingen gingen samen verder onder de naam Vereniging Warmtepompen. Daarmee ontstond er dus één brancheorganisatie voor leveranciers van warmtepompen in de woningbouw en utiliteit. De reden hiervoor was dat de meeste leveranciers van airconditioning ook warmtepompen in hun assortiment kregen, en de scheidslijn tussen verwarmen en koelen steeds meer verdween.

“We zijn nu een mooie combinatie van leveranciers. Ook leveranciers van cv-ketels die warmtepompen leveren, hebben zich bij ons aangesloten. En we worden serieus genomen door de overheid. Die weet ons goed te vinden bij het maken van beleid.”

Dick van Giezen – bestuurslid Vereniging Warmtepompen

‘Mooie combinatie van leveranciers’

Bovendien was de VERAC niet enorm actief meer; behalve het verzamelen van marktgegevens werd er niet veel meer gedaan, zo laat Dick van Giezen, sales director NE Climate & Controls Benelux bij Carrier Global Corporation en oud-lid van de VERAC weten. “Marktgegevens worden nu ook door Eurovent verzameld; dat is niet echt meer nodig.” Van Giezen vindt dat de samenvoeging achteraf gezien een goede stap is geweest. “We zijn nu een mooie combinatie van leveranciers. Ook leveranciers van cv-ketels die warmtepompen leveren, hebben zich bij ons aangesloten. En we worden serieus genomen door de overheid. Die weet ons goed te vinden bij het maken van beleid.”

Dit artikel is eerder verschenen op de website van RCC K&L.