Op woensdag 16 november 2022 is het Nationaal Warmtepomp Trendrapport 2023 door DNE Research gepubliceerd. Het rapport analyseert en duidt niet alleen de ontwikkelingen van de afgelopen jaren, maar geeft ook prognoses van de Nederlandse warmtepompenmarkt. Het Trendrapport benadrukt dat de warmtepomp zijn rol in de verwarming én koeling van woningen inmiddels heeft gevonden, maar dit ging allerminst vanzelf. Voor het slagen van de energietransitie is het cruciaal dat de randvoorwaarden zo snel mogelijk op orde zijn.

 

In 2021 werden er bijna 72.500 nieuwe warmtepompsystemen aangesloten, waarvan het leeuwendeel in het nieuwbouwsegment. In 2022 neemt dit aantal toe tot net onder de 100.000 systemen. Dit betekent een groei van de totale markt met ruim 37% ten opzichte van 2021. Van de 100.000 verkochte warmtepompen komen er 30.000 in de bestaande bouw, dit is 7,5% van de vervangingsmarkt. Ongeveer de helft daarvan zijn hybride warmtepompen, de andere 15.000 zijn all-electric varianten. In 2022 is daarmee de markt in de bestaande bouw merkbaar op gang gekomen.

 

Grote ambities voor opschaling

De nationale verduurzamingsambities liegen er niet om: in 2030 moeten er 1 miljoen (hybride) warmtepompen zijn geïnstalleerd in bestaande woningen. De leden van Vereniging Warmtepompen, die samen goed zijn voor ca. 95% van de markt in Nederland, merken een enorme toename in de vraag naar warmtepompen, met langere levertijden als gevolg. Vereniging Warmtepompen verwacht dat de  levertijden, die voornamelijk te maken hebben met schaarste aan materialen en onderdelen zoals chips, in de loop van het komende jaar zullen normaliseren. De vraag is er dus, de warmtepompen ook, maar er is méér nodig om de beleidsdoelstellingen te kunnen behalen.

 

Wat is er nodig om de doelstellingen te behalen?

Er zijn randvoorwaarden om de warmtepomp zijn rol in de energietransitie optimaal te laten pakken, die nog niet zijn ingevuld. Deze komen uitgebreid aan de orde in het Warmtepomp Trendrapport, waar diverse experts uit de branche hier dieper op ingaan. Frank Agterberg, voorzitter van Vereniging Warmtepompen, stelt: “Het doel is en blijft om Nederland helemaal aardgasvrij te krijgen in 2050. De reacties die wij van onze achterban krijgen, zijn positief. Maar ook kritisch. Iedereen ziet dat er meer moet gebeuren dan de warmtepomp als optie noemen en wat subsidie beschikbaar stellen, de interesse is grotendeels latent.”

 

Randvoorwaarden

Hieronder de randvoorwaarden om de opschaling waar te maken, en die bij Vereniging Warmtepompen hoog op de agenda staan:

Normering verwarmingsinstallaties. Het kabinet werkt op dit moment aan de normering, die vanaf 2026 van kracht wordt. Met deze normering worden eisen gesteld aan de efficiëntie van de verwarmingsinstallatie, met als doel de CO₂-uitstoot substantieel terug te dringen. Vereniging Warmtepompen draagt vanuit de kennis en kunde van de branche bij aan de door de ministeries van BZK en EZK geleide actie.

Meer kundige installateurs. Momenteel zijn er zo’n 20.000 verwarmingsinstallateurs. Dat is onvoldoende voor de opgave waar we voor staan. Sinds 2018 zijn er als gevolg van een Green Deal tussen de installatiesector en de overheid zeven extra opleidingscentra opgezet, wat ruim 4.000 extra installateurs van warmtepompen opleverde.

Verkorting installatieduur. In de uitwerking van het Actieplan (hybride) warmtepompen wordt door installateurs en leveranciers samengewerkt aan verdere opschaling van het aantal en de deskundigheid van installateurs. Dit zal tevens leiden tot de door Techniek Nederland toegezegde halvering van de installatieduur.

Kennis van ambtenaren. Ambtenaren moeten grootschalige wijkinitiatieven kunnen faciliteren. Zij hebben daarbij kennis nodig van de opties en randvoorwaarden van de voor een wijk geschikte technieken voor verwarming en koeling. Alleen met voldoende kennis bij de gemeenten is het mogelijk om de inzet van warmtepompen te optimaliseren.

Kennis en draagvlak van consumenten. Het is belangrijk om de juiste boodschappen bij de consument voor het voetlicht te brengen, zodat zij de juiste afweging kunnen maken. Hiervoor wordt in samenwerking met de andere deelnemers aan het Actieplan (hybride) warmtepompen gewerkt aan een publiekscampagne, die eind november 2022 wordt gelanceerd.

Levertijden. Tot het aanbod van warmtepompen weer in lijn komt met de stijgende vraag, zullen lange wachttijden helaas blijven voorkomen. In de tussentijd is het van belang om consumenten goed voor te lichten, zodat ze beslagen ten ijs komen op het moment dat ze een keuze willen of moeten maken.

Energie-infrastructuur. Warmtepompen zijn inzetbaar zonder dat er grote aanpassingen aan de infrastructuur nodig zijn of grote aanpassingen aan de woning. Op nieuwbouwlocaties kan worden volstaan met infrastructuur voor elektriciteit en zijn geen gasleidingen of – aansluitingen meer nodig. Wel dient de netcapaciteit voldoende te zijn of te worden gemaakt, met name in bestaande (oudere) wijken. En moet de opwek (o.a. met PV-panelen) en het gebruik (warmtepompen maar vooral ook elektrisch vervoer) slimmer worden.

 

Kansen voor de utiliteitsbouw

Hoewel de meeste aandacht momenteel uitgaat naar woningen, bieden warmtepompen ook grote kansen voor de utiliteitsbouw. Daar blijft de groei echter flink achter. In 2021 werden er in totaal 2.295 warmtepompsystemen in de utiliteitsbouw geplaatst. Dit is slechts 3% van het totaal aantal nieuwe warmtepompinstallaties in dat jaar. Utiliteitssystemen zijn gemiddeld wel (veel) groter.

De Vakgroep Utiliteit en Grote Warmtepompsystemen van Vereniging Warmtepompen werkt aan de kansen voor de toekomst in de utiliteitsbouw. Deze liggen met name in de middelgrote utiliteit, de gestapelde bouw en in combinatie met warmtenetten.

 

Alles over warmtepompen

Bij deze editie van het Warmtepomp Trendrapport zit een extra bijlage: Alles over warmtepompen.

Wij hopen dat beleidsmakers, bestuurders, installateurs en andere professionals hiermee essentiële basiskennis en ideeën opdoen over situaties waar warmtepompen als individuele én collectieve oplossing kunnen worden ingezet als onderdeel van de gemeentelijke warmtevisies en wijkuitvoeringsplannen.

 

Over het Nationaal Warmtepomp Trendrapport

Het Nationaal Warmtepomp Trendrapport 2023 is op 16 november 2022 gelanceerd tijdens het Congres Toekomst van de Warmtepomp. Het rapport is uitgevoerd door marktonderzoeksbureau Dutch New Energy Research. Vereniging Warmtepompen is strategisch partner van het onderzoeksbureau en mede-afzender van het rapport.

 

Het trendrapport inclusief de bijlage Alles over warmtepompen is hier gratis te downloaden.