Winifred Roggekamp is met name actief in de ontwikkeling van software en hardware voor de energiemarkt, zoals (H)EMS, aansturing van apparaten en positionering van de techniek in de bedrijfsvoering. In zijn presentatie gaat hij in op het ontsluiten van slimme warmtepompen en wat daarvoor nodig is.
“Een warmtepomp staat binnen een ecosysteem van een gebouw of woning, samen met alle andere apparaten die daarin aanwezig zijn. Alle stroom voor al die apparaten loopt door één elektriciteitsnet; het is dus niet alleen de warmtepomp die moet ‘praten met het net’. Het moeilijke is dat er veel verschillende belangen zijn: van de bewoners die het comfortabel warm wil hebben, de elektrische auto willen opladen, elektrisch willen koken en een was willen draaien, tot de energieleverancier die flexibel duurzame energie wil leveren, op het juiste moment, en de netbeheerder die een gebalanceerd stroomnet wil. Binnen het ecosysteem moeten apparaten én alle partijen daarom samenwerken.”
Door gelijktijdigheid van het gebruik van warmtepompen, elektrisch laden en huishoudelijke apparatuur ontstaan er veel hogere pieken dan waarvoor het stroomnet is ontworpen. Op langere termijn is dit niet houdbaar, vandaar dat er oplossingen nodig zijn.
Energieprijzen
Dynamische energieprijzen zijn bij grootverbruikers al langer aan de orde, en ‘congestieverlagende’ bedrijven krijgen nu al voorrang op de aansluiting door de netbeheerder. Dynamische energieprijzen worden ook zeer relevant voor kleinverbruikers. Roggekamp: “Voor een alternatief nettariefstelsel voor woningen is een prijsprikkel heel belangrijk. Het zou ook goed zijn om de kosten voor het net niet meer te socialiseren, waardoor efficiënt gebruik van het net meer wordt gestimuleerd en gebruikers meer verantwoordelijkheid nemen voor hun specifieke impact op het netwerk. In Nederland zijn er 1,8 miljoen huishoudens, die je ook zou moeten belonen om de introductie van HEMS sneller en soepeler te laten lopen.”
Samenspel
Roggekamp legt op een duidelijke manier uit dat het belangrijk is om een goed samenspel te hebben tussen alle apparaten in huis, zoals zonnepanelen die zorgen voor de opwek, warmtepompen en elektrische auto’s die de stroom verbruiken: “Als de zonnepanelen teveel energie leveren, en deze niet kan worden teruggeleverd aan het net, worden de panelen uitgeschakeld. Als bewoner zou je willen dat jouw systeem dat ‘weet’, zodat de warmtepomp kan worden aangezet om de energie te kunnen bufferen, bijvoorbeeld in een accu. En als je de auto moet opladen, is het handig dat dat niet gebeurt op hetzelfde moment dat er stroom vanaf het net wordt geleverd aan de warmtepomp. Een gedeelte van de benodigde stroom kan dan bijvoorbeeld uit een accusysteem komen, waarin dat van tevoren al is opgeslagen. Het accusysteem kan dus worden ingezet tijdens pieken op het stroomnet. De vraag is of een accusysteem ecologisch wel zo slim is. We kunnen de oplossing beter zoeken in een slimme warmtepomp en onderlinge communicatie van de aanwezige apparatuur, om vraag en aanbod beter af te stemmen.
Wat is daarvoor nodig?
Daarvoor heb je wel een ‘dirigent’ nodig waar alle apparaten mee kunnen praten en die de het systeem via één centraal punt op de gewenste manier kan aansturen. Daarvoor heb je een goede architectuur van de apparaten, een soort principeschema nodig, waarin afhankelijkheden en ‘afspraken’ tussen apparaten en dirigent worden gemaakt. Protocollen dus. We zijn daarin al heel ver! Er is al heel veel standaard systeemarchitectuur en er zijn protocollen, die generiek zijn. De warmtepomp is een zeer waardevolle flex-leverancier, waarmee de benodigde open connecties met naburige systemen kunnen worden gemaakt. Wanneer je die als warmtepompfabrikanten goed kunt inpassen, is dat een grote kans. En dan kun je een grote bijdrage leveren aan de toekomst van het energiesysteem en de stabiliteit van het laagspanningsnet.”
Agterberg concludeert: “De warmtepomp kan dus het verschil maken, maar moet wel rekening houden met de context. Door goed samen te werken valt er veel te winnen. We hebben het steeds over de noodzaak van standaardisatie. Laten we dat dan samen doen en niet ieder voor zich, zodat we daarmee allemaal verder kunnen.”
Standaard protocollen
Vanuit de zaal komt de vraag “Er zijn al standaard protocollen. Hoe komt het dat de warmtepompsector die dan nog niet heeft geïmplementeerd?”
Roggekamp: “Er ontstaat nu een andere manier van denken. Vroeger was het alleen belangrijk om te weten waar je de warmte vandaan kunt halen, vanuit welke bron. Nu wordt het belangrijk om te weten hoe je slimmer met het net kunt omgaan. En misschien was het tot nu toe nog te vroeg. Nu zijn er veel meer mogelijkheden met bijvoorbeeld flex.”
Frank Agterberg, voorzitter van Vereniging Warmtepompen, vult aan: “De manier waarop de warmtepomp is voorbereid op slim aansturen, is ook overal anders. Warmtepompen die in China worden gemaakt, in Nederland of elders in Europa zitten wat dat betreft allemaal anders in elkaar. Het is belangrijk dat daar dus eenheid in komt.”
De vraag is: hoe krijg je dan alle merken en landen bij elkaar? In de werkgroep Smart Grids van Vereniging Warmtepompen is dat ook een belangrijk thema. Marijn Beekman, Technisch Secretaris bij de branchevereniging beantwoordt deze vraag namens de werkgroep: “Het allerbelangrijkste is, om te weten wat voor signaal er van en naar de netbeheerder gestuurd moet worden, dan kunnen warmtepompen daarop aansluiten.”
“Met 14% vermindering van de pieken, los je het probleem van de piekbelasting al op. Dit bereik je al, als een woning gemiddeld op 2 kW per uur verbruikt. Dat zouden we nu al kunnen oppakken”, concludeert Roggekamp.
Bekijk hier het filmpje van de de presentatie.
Meer presentaties terugkijken?
Voor degenen die er niet bij konden zijn op de kennisbijeenkomst over netcongestie, de presentaties nogmaals willen terugkijken of deze willen delen met collega’s hebben wij filmopnamen van alle presentaties gemaakt. U vindt de filmpjes overzichtelijk bij elkaar op het Youtube kanaal van Vereniging Warmtepompen.