Huishoudens en andere kleine verbruikers lopen inmiddels soms tegen de problemen van netcongestie aan. Om deze zorgwekkende ontwikkeling aan te pakken, heeft de overheid in samenwerking met o.a. de netbeheerders nieuwe maatregelen aangekondigd om congestie op het elektriciteitsnet, ook op het 230 V laagspanningsnet, te verminderen. Als er geen actie wordt ondernomen, kunnen anderhalf miljoen kleine verbruikers te maken krijgen met uitval van elektriciteit door overbelasting.

Op 18 oktober jl. kondigde minister Jetten al maatregelen aan om netcongestie te verminderen, zoals de toekomstige norm voor slimme, aanstuurbare warmtepompen. Dit biedt mogelijkheden om geautomatiseerd én handmatig op afstand te sturen op verbruik, om zo binnen de capaciteitsgrenzen van het net te blijven. Deze week, op 22 januari jl., werd de Actieagenda Netcongestie Laagspanningsnetten aangekondigd, die door Minister Rob Jetten in een Kamerbrief werd toegelicht.

Probleemanalyse Netbeheer Nederland

In de probleemanalyse ten behoeve van de Actieagenda Netcongestie Laagspanningsnetten schetste Netbeheer Nederland een situatie die tot 2030 alleen maar ernstiger wordt voor anderhalf miljoen kleinverbruikers, in de vorm van:

(1) meer dan 350.000 kleinverbruikers die herhaaldelijk te maken krijgen met onderspanning, waardoor lampen kunnen knipperen en apparatuur (zoals een warmtepomp) niet altijd goed werkt

(2) ongeveer 400.000 kleinverbruikers die een groter risico lopen op storingen

(3) ongeveer 750.000 kleinverbruikers die – jarenlang – te maken krijgen met overspanning op piekmomenten. Hierdoor schakelen PV-omvormers uit en kan hun zonnestroom tijdelijk niet het net op.

Ook zal dan tot en met 2030 de wachttijd voor nieuwe of zwaardere kleinverbruik aansluitingen significant toenemen. Zonder aanvullende maatregelen kan deze gaan oplopen tot vele maanden. Overigens worden individuele aanvragen voor verzwaring van een bestaande kleinverbruik-aansluiting (tot maximaal 3x80A), altijd gehonoreerd. Dat draagt dus echter bij aan potentiële overbelasting.

Actieagenda Netcongestie Laagspanningsnetten

Om effectief op te treden tegen de actuele en verwachte problemen op de laagspanningsnetten bevat de Actieagenda maatregelen die inzetten op:

(1) het versnellen van het verzwaren en uitbreiden van de laagspanningsnetten

(2) het verbeteren van het inzicht in de (toekomstige) belasting van de laagspanningsnetten

(3) lokale afstemming van elektriciteitsvraag en -aanbod ter voorkoming van piekbelasting

Verzwaring en uitbreiding

Voor verzwaring en uitbreiding van de laagspanningsnetten, moeten er – volgens berekeningen van Netbeheer Nederland – tot 2030/2035 tussen de 37.000 (+39%) en 54.000 (+57%) extra transformatorhuisjes worden bijgebouwd. Ook moet er tussen de 80.000 en 105.000 km kabel worden gelegd; minstens twee keer de aarde rond. De netverzwaring vraagt tussen de 260 en 330 km2 aan extra ondergrondse ruimte voor laag- en middenspanningskabels. Daarmee is het niet alleen een technische, maar ook een ruimtelijke en logistieke opgave.

Randvoorwaarden cruciaal

Het aantal warmtepompen dat per jaar in woningen wordt geïnstalleerd, zal naar verwachting in 2024 stabiliseren rond de 150.000 stuks. Vereniging Warmtepompen stelt dat dit er veel te weinig zijn om de beleidsdoelen van 1 miljoen (hybride) warmtepompen in de bestaande woningbouw in 2030 te halen. Daarvoor moeten er op afzienbare termijn minimaal 300.000 warmtepompen per jaar in totaal worden geïnstalleerd. Om de landelijke groeidoelstellingen voor verduurzaming te kunnen behalen, zijn randvoorwaarden zoals een toereikend elektriciteitsnet, voldoende installatiecapaciteit en de ophanden zijnde normering voor verwarmingsinstallaties cruciaal.

Flexibele inzet warmtepompen

Vereniging Warmtepompen is en blijft actief betrokken bij de komende onderzoeken naar flexibele aansturing van warmtepompen en de beoogde implementatie ervan. Het doel hiervan is om toch verder te kunnen met de uitrol van warmtepompen gedurende de periode dat het elektriciteitsnet voldoende verzwaard wordt. Totdat het net is verzwaard, is er risico op capaciteitsgebrek op wijkniveau.

Lees hier het nieuwsbericht van de Rijksoverheid: Actieagenda voor druk op lokale stroomnetten gepresenteerd
Lees hier de Kamerbrief over actieagenda Netcongestie Laagspanningsnetten
Hier vindt u de Probleemanalyse van Congestie in het laagspanningsnet

 

Toelichting afbeelding: Kleinverbruikers die risico lopen op hinder van congestieproblematiek bij gebrek aan aanvullende maatregelen. Bron: Rijksoverheid