Nederlandse huishoudens en bedrijven verduurzamen in record tempo en fossiele brandstoffen maken plaats voor duurzame elektriciteit. Daarmee komen de Nederlandse klimaatdoelen voor het eerst binnen bereik, maar de uitbreiding van het elektriciteitsnet kan de snel stijgende vraag naar ruimte op het net niet bijhouden. De overheid kondigt vier cruciale acties aan. Daarbinnen worden slimme, aanstuurbare warmtepompen en laadpalen de norm in de toekomst.

Huishoudens installeren zonnepanelen, warmtepompen en laadpalen voor elektrische auto’s en bedrijven stappen van het gas af. Dit is mede door de hoge energieprijzen nog meer in een stroomversnelling geraakt. De netbeheerders maakten op 18 oktober 2023 bekend dat de vraag naar ruimte op het elektriciteitsnet explosief is gegroeid en het net in vrijwel heel Nederland zo goed als vol zit .Bedrijven die een nieuwe of zwaardere aansluiting willen komen op een wachtlijst en zonder ingrijpen wordt het stroomnet in Utrecht, Gelderland en Flevoland vanaf 2026 op piekmomenten te zwaar belast.

Daarom nemen het kabinet en de netbeheerders nieuwe maatregelen om te zorgen dat er in de toekomst voldoende ruimte blijft voor woningbouw, economische ontwikkeling en de verduurzaming van huishoudens, mobiliteit en bedrijven zoveel mogelijk door kan gaan. Deze maatregelen zijn gericht op het sneller uitbreiden van het stroomnet, beter benutten van de huidige ruimte op het net en het verplaatsen van de vraag naar elektriciteit buiten piekuren.

Toekomstige norm: slimme aanstuurbare warmtepompen

Het aantal warmtepompen dat in 2023 wordt geïnstalleerd, zal dit jaar groeien naar 170.000. Dat is een stijging van 60% ten opzichte van 2022. Om de landelijke groeidoelstellingen voor verduurzaming te kunnen behalen, zijn randvoorwaarden zoals een toereikend elektriciteitsnet cruciaal. Daarnaast kondigt de overheid een nieuwe maatregel aan: Bij huishoudens worden slimme, aanstuurbare warmtepompen (en laadpalen) in de toekomst de norm. Daarmee wordt het stroomnet op piekmomenten minder belast en blijft er voldoende ruimte voor de verduurzaming van huizen. Het kabinet zet hiervoor in op de ontwikkeling van nieuwe standaarden en certificering.

Flexibel gebruik van het laagspanningsnet

Vereniging Warmtepompen denkt en doet mee om de flexibiliteit van warmtepompen praktisch in te kunnen zetten als bijdrage ter voorkoming van overbelasting van het laagspanningsnet. Totdat het (laagspannings)net als geheel voldoende verzwaard zal zijn, zal er capaciteitsgebrek op wijkniveau optreden. Naast warmtepompen zijn ook elektrische voertuigen en elektrische kooktoestellen grote gebruikers.

In de ‘Werkgroep Aanstuurbaarheid en Aansturen’ van het Landelijk Actieprogramma Netcongestie wordt gewerkt aan een combinatie van monitoring en aansturing, ook van warmtepompen. Naast hybride warmtepompen, die technisch per definitie flexibel zijn, wordt door de overheid ook gedacht aan beïnvloeding van de elektriciteitsvraag door prijsprikkels en/of het kunnen beperken of zelfs geforceerd kunnen stoppen van de stroomvraag om blackouts te voorkomen. Dat laatste is vanuit zowel comfort van de gebruiker als vanuit de prestatie van de warmtepomp zeer onwenselijk.

Lees hier meer over op de website van de Rijksoverheid
Lees hier de Kamerbrief over nieuwe maatregelen netcongestie